Wat is antisemitisme?

Antisemitisme is een vreemd verschijnsel. Overal in de wereld hebben (groepen) mensen te maken met allerlei vooroordelen. Nergens echter wordt een volk zo lang en zo consequent op een negatieve manier weggezet als Israël.

Vooroordelen en dus ook antisemitisme uiten zich in stereotypen. Een stereotype is een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet overeenkomt met de werkelijkheid. In het geval van het joodse volk zijn de volgende stereotypen te herkennen.

  • Complottheorieën: het joodse volk wordt voortdurend verdacht van het hebben van een verborgen agenda. Men wil de wereldmacht aan zich trekken.
  • Joden zijn onbetrouwbaar. Dat blijkt uit allerlei zaken, maar toch vooral als het gaat om handel en zakendoen.
  • Joden houden zich bezig met geheimzinnige, lugubere rituelen.
  • Joden zijn klein van stuk en hebben een makkelijk herkenbaar uiterlijk.
  • Joden zijn de moordenaars van God en hebben niet langer een toekomst als Gods volk.

De Protocollen van de wijzen van Sion

Een akelig voorbeeld van een complottheorie vormen de zogenaamde Protocollen van de wijzen van Sion. Deze ‘Protocollen’ zijn een verzonnen ‘verslag’ van een vergadering van joodse leiders, die in 1897 zou hebben plaatsgevonden in Bazel. Deze joodse leiders (wijzen van Sion) zouden bijeen zijn gekomen om de christelijke maatschappij omver te werpen. Ook zouden zij plannen hebben gesmeed voor een joodse wereldheerschappij. De ‘Protocollen’ beschrijven tot in detail hoe deze verwezenlijkt had moeten worden. Het geschrift werd en wordt daarom graag geciteerd door antisemieten om er het ‘joodse gevaar’ mee aan te tonen.

Hoewel al lang bekend is dat het om een vervalsing gaat, is het geschrift de laatste tientallen jaren erg populair in de Arabische landen. Het waarom laat zich raden.

In het verlengde hiervan wordt men niet moe voortdurend te wijzen op de vele Joden die een prominente rol in het bankwezen zouden spelen, en ook de wereldpers zou in handen zijn van Joden.

Onbetrouwbaar

De vermeende onbetrouwbaarheid van de Joden heeft zich de eeuwen door geuit in spotprenten. In onderstaande prent zien we hoe joodse handelaren elkaar op de hoogte brengen van de fijne kneepjes van bedrog. Vooral de gezichtsuitdrukking van de middelste persoon spreekt boekdelen.

Werken der duisternis

Ook de genoemde geheimzinnige, gruwelijke rituelen vinden we terug in allerlei afbeeldingen. In het volgende plaatje zien we hoe Joden het bloed aftappen van zuigelingen, om daar vervolgens hun rituelen mee uit te voeren.

De vervangingstheologie

In de Bijbel is het joodse volk het door God uitverkoren volk. Deze verkiezing door God bracht voorrechten (alleen Israël is Gods volk) en plichten (gehoorzaamheid aan de Thora) met zich mee. Sinds de uitstorting van de Heilige Geest, op de eerste Pinksterdag, is volgens sommige christenen het joodse volk niet meer Gods uitverkoren volk. Die bevoorrechte positie zou zijn overgegaan op de Kerk. Binnen de protestantse beweging is deze theologie, met name sinds het ontstaan van de Joodse staat, op z’n retour. Anderen zijn nog steeds fervente aanhangers. Vooral de Rooms-Katholieke Kerk aanvaardt deze theologie. Ook de oosters-orthodoxe christenen zien de christelijke Kerk als het Nieuwe Israël. We kunnen gerust stellen dat dit afschrijven van Israël antisemitische trekken heeft.

Gevolgen

Dit alles leidt tot een patroon dat alle eeuwen door herkenbaar is. Antisemitisme begint met vooroordelen, de vooroordelen leiden tot discriminatie. Discriminatie plaveit de weg voor vervolgingen. De vervolgingen leiden tot (georganiseerde) moordpartijen. Hoewel de moord op zes miljoen Joden tijdens het schrikbewind van Hitler wel het absolute dieptepunt was, zijn ook de pogroms in Oost-Europa en het werk van de inquisitie in Spanje en Portugal schrikbarend van karakter.

Voorbeelden uit de geschiedenis

De treurige werkelijkheid is dat we nooit in staat zullen zijn alle vervolgingen uit de geschiedenis van het Jodendom te beschrijven – hoe uitgebreid een artikel of een boek ook is.

Geruchten

In de Veste te Passau is een prachtig museum gevestigd. Er wordt ruim aandacht besteed aan het antisemitisme in het zuidelijk deel van Duitsland. Een van de vele voorbeelden is het verspreiden van het gerucht dat de plaatselijke Joden kans hebben gezien stukjes hostie in handen te krijgen. Een hostie is een stukje brood dat in de eucharistieviering (het Rooms-Katholieke avondmaal) gebruikt wordt. In de Rooms-Katholieke opvatting verandert dit stukje brood letterlijk in het lichaam van Christus. Het feit dat de Joden (als Godmoordenaars) opnieuw het lichaam van Christus willen onteren, is voldoende voor het losbreken van volkswoede, met alle gevolgen van dien. Joden worden vermoord, hun bezittingen geplunderd, hun huizen in brand gestoken.

Een gerucht is al voldoende. In zijn heftigheid doet het denken aan de bekende taferelen in moslimlanden, wanneer daar verhalen de ronde doen over het beledigen van de Koran, de Islam of Mohammed.

Epidemieën

Ten tijde van epidemieën – de pest bijvoorbeeld – ging steevast het gerucht dat het de Joden waren die putten en bronnen hadden vergiftigd. Als bewijs werd aangevoerd dat ze zelf niet ziek werden. De waarheid is uiteraard dat de Joden gezond bleven omdat ze zich aan de reinigingswetten uit de Thora hielden en daardoor minder risico liepen. En helaas, wat de pest niet kon, daar zorgde de volkswoede wel voor.

Gedwongen bekeringen

In maart 1492 werd in Spanje een wet aangenomen die Joden dwong het land te verlaten. Wilden ze blijven, dan moesten ze zich bekeren tot de kerk. Joden kregen een half jaar de tijd om te emigreren onder ongunstige voorwaarden. Zo werd uitgebreid misbruik gemaakt van de hen opgedrongen situatie, doordat de bezittingen tegen veel te lage prijzen moesten worden verkocht.

Veel Joden lieten zich dopen. Waarschijnlijk deed men dit vaker om uitzetting te voorkomen, dan vanuit een oprechte bekering naar het christendom. Deze ‘bekeerde’ Joden werden conversos (bekeerlingen) genoemd, en zij werden door de Inquisitie voortdurend in de gaten gehouden. Als ze ervan werden verdacht na hun bekering de Joodse religie te praktiseren, werden ze alsnog door de Inquisitie berecht.

Pogroms

Het Russische woord ‘pogrom’ betekent: een georganiseerde aanval op de joodse bevolking van een stad of dorp. Men vernielde, zonder dat de politie ingreep, of zelfs met medewerking van de autoriteiten, een joodse wijk en mishandelde of vermoordde de bewoners. Soms vond de overheid de pogroms een goede uitlaatklep voor het volk, omdat het de aandacht van de slechte economische toestand afleidde. Een voorbeeld hiervan zijn de pogroms die rond de eeuwwisseling van de 19de naar de 20ste eeuw plaatsvonden in tsaristisch Rusland. Daarbij kwamen enkele duizenden joden om het leven. Veel bloediger nog waren de Jodenvervolgingen in de Russische Burgeroorlog in Zuid-Rusland en Oekraïne: daarbij kwamen meer dan 100.000 joden om het leven. Een pogrom is dus een specifiek tegen de joden gericht volksgericht.

Genocide

Genocide is doelbewuste volkerenmoord. Het bekendste voorbeeld is uiteraard de Holocaust. De Holocaust, ook wel Shoah genoemd, was de systematische Jodenvervolging door de nazi’s en hun bondgenoten voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de overheersing door nazi-Duitsland werden zes miljoen Europese Joden vermoord. De moorden vonden grotendeels plaats in concentratie- en vernietigingskampen.

Israël

De shoah heeft rechtstreeks tot de staat Israël geleid. Uiteraard zien we daar Gods hand in. Eeuwenoude profetieën worden in onze tijd vervuld. Het antisemitisme is daarmee echter niet achter de rug. In tegendeel, het steekt overal weer de kop op. Een dolleman als de (inmiddels overleden) Iraanse ex-president Ahmadinejad ontkende de holocaust, en riep tegelijkertijd op alsnog het Joodse volk te vernietigen. De laatste jaren heeft het antisemitisme een nieuwe gedaante gekregen: in Nederland wonende Joden worden (mede) verantwoordelijk gehouden van wat de staat Israël doet.

Strijd in de hemelse gewesten

Hoogmoed en trots liggen aan de basis van deze strijd in de hemelse gewesten. Satan wilde niet langer God aanbidden en Hem alle lof, eer en glorie geven, hij wilde als God zijn, zich verheffen boven God. Sindsdien is er een strijd gaande tussen de satan en God.

Vele uitleggers geloven dat Openbaringen 12:4 leert dat satan in zijn val een derde deel van de engelenschare met zich meesleepte.

3 En er werd een ander teken in de hemel gezien, en zie, een grote rossige draak met zeven koppen en tien horens, en op zijn koppen zeven kronen.

4 En zijn staart sleepte een derde van de sterren des hemels mede en wierp die op de aarde. En de draak stond voor de vrouw, die baren zou, om, zodra zij haar kind gebaard had, dit te verslinden. (Openbaring 12:3-4)

Een deel van deze gevallen engelen is met satan actief in de hemelse gewesten en op aarde. Een ander gedeelte wordt door God bewaard tegen ‘de dag des oordeels’ (2 Petrus 2: 4; Judas 1:6). In Openbaring 12 lezen we vooral over de strijd tussen God en de satan, met als inzet Israël en de Here Jezus.

1 En er werd een groot teken in de hemel gezien: een vrouw, met de zon bekleed, met de maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd;

2 en zij was zwanger en schreeuwde in haar weeën en in haar pijn om te baren.

3 En er werd een ander teken in de hemel gezien, en zie, een grote rossige draak met zeven koppen en tien horens, en op zijn koppen zeven kronen.

4 En zijn staart sleepte een derde van de sterren des hemels mede en wierp die op de aarde. En de draak stond voor de vrouw, die baren zou, om, zodra zij haar kind gebaard had, dit te verslinden.

5 En zij baarde een zoon, een mannelijk wezen, dat alle heidenen zal hoeden met een ijzeren staf; en haar kind werd plotseling weggevoerd naar God en zijn troon.

6 En de vrouw vluchtte naar de woestijn, waar zij een plaats heeft, door God bereid, opdat zij daar twaalfhonderd zestig dagen onderhouden zou worden.

7 En er kwam oorlog in de hemel; Michael en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak; ook de draak en zijn engelen voerden oorlog,

8 maar hij kon geen standhouden, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden.

9 En de grote draak werd (op de aarde) geworpen, de oude slang, die genaamd wordt duivel en de satan, die de gehele wereld verleidt; hij werd op de aarde geworpen en zijn engelen met hem.

(..)

13 En toen de draak zag, dat hij op de aarde was geworpen, vervolgde hij de vrouw, die het mannelijke kind gebaard had.

14 En aan de vrouw werden de twee vleugels van de grote arend gegeven om naar de woestijn te vliegen, naar haar plaats, waar zij onderhouden wordt buiten het gezicht van de slang, een tijd en tijden en een halve tijd.

15 En de slang wierp uit haar bek water achter de vrouw als een stroom, om haar door de stroom te laten medesleuren.

16 En de aarde kwam de vrouw te hulp en de aarde opende haar mond en verzwolg de stroom, die de draak uit zijn bek had geworpen. (…)(Openbaring 12:1-17)

De vrouw: Israël. Het kind: Christus. De draak: satan. Al vanaf het allereerste begin van de geschiedenis zien we dat de satan probeert om het reddingsplan dat God met de wereld heeft te dwarsbomen. En hier ligt de wortel van alle antisemitisme, want ‘de Verlosser zal uit Israël komen’:

(…) aldus zal gans Israël behouden worden, gelijk geschreven staat: De Verlosser zal uit Sion komen, Hij zal goddeloosheden van Jakob afwenden. (Romeinen 11:26)

Als Israël totaal zou worden vernietigd, kan bovenstaande profetie niet vervuld worden. God zorgt er echter voor dat de profetieën worden vervuld. Hij zal niet toestaan dat Israël van onze wereld wordt weggevaagd.

(…) want Ik waak over Mijn woord om dat te doen. (Jeremia 1:12)